Indicatoren

Verrichten van videolaryngostroboscopie bij operatie [Indicator 1]
Operationalisatie	Het percentage patiënten met stemklachten die een videolaryngostroboscopie voorafgaand aan een operatie voor stemklachten ondergaat.
Teller	Aantal patiënten met stemklachten die een videolaryngostroboscopie voorafgaand aan een operatie voor stemklachten ondergaat.
Noemer	Aantal patiënten met stemklachten die een operatieve ingreep voor stemklachten ondergaat.
Type indicator	Procesindicator.
In- en exclusiecriteria	Inclusie: alle patienten die geopereerd worden omwille van de stemkwaliteit. Exclusie: patienten die een starre of flexibele stroboscopie niet willen of niet kunnen ondergaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan niet coöperatieve patienten vanwege een geestelijke beperking. Dit dient gedocumenteerd te zijn.
Kwaliteitsdomein	Effectiviteit.
Meetfrequentie	Eens per kwartaal.
Verslagjaar	Het afgelopen kalenderjaar.
Rapportagefrequentie	Eén keer per verslagjaar.

Toelichting

Achtergrond en variatie in zorg

Doel van de indicator is het beter implementeren van het stroboscopisch onderzoek. Videolaryngostroboscopie is algemeen geaccepteerd als de gouden standaard voor de evaluatie van stemklachten. Videolaryngostroboscopie maakt al deel uit van het onderzoek bij stemklachten in een Europese (Dejonckere et al, 2001) en een Amerikaanse (Schwarz et al, 2009) richtlijn.

Vrijwel alle KNO-praktijken beschikken over apparatuur voor stroboscopische beoordeling van de stembandtrilling en het vastleggen van de beelden op video (videolaryngostroboscopie). Ondanks de beschikbaarheid van de apparatuur wordt bij stemklachten niet altijd stroboscopisch onderzoek verricht. De reden hiervoor zal vaak een logistieke zijn. Het stroboscopisch onderzoek kost bijvoorbeeld meer tijd of de apparatuur is niet altijd bij de hand. De indicator stimuleert het consequent beoordelen van patiënten met stemklachten voorafgaand aan een operatieve ingreep. De indicator draagt bij aan het verminderen van ongewenste praktijkvariatie en leidt daarmee tot verbetering van de kwaliteit van zorg rondom patiënten met stemklachten.

Definities

Stemklachten: De werkgroep heeft ervoor gekozen de term stemklachten te gebruiken. Alternatieve termen als heesheid of schorheid kunnen tot verwarring leiden omdat in de regel patiënten en professionals een andere interpretatie aan deze begrippen geven.

Videolaryngostroboscopie: Onderzoek van de larynx, waarbij door lichtflitsen de stembandtrilling zichtbaar worden gemaakt. Doordat de stroboscoop juist uìt fase met de stembandtrilling flitst, kan een beeld verkregen worden van de slijmvliesgolf. Dit beeld is eigenlijk een samengesteld beeld van opeenvolgende trillingen. Een vergelijkbaar effect kan met software ook bereikt worden bij continue belichting.

Registreerbaarheid

Het wel/niet verrichten van stroboscopisch onderzoek wordt vermeld in de status/EPD. Registratie van de indicator vergt dossieronderzoek en is daarmee arbeidsintensief. De werkgroep is van mening dat de relatief hoge registratielast opweegt tegen de waarde van de indicator.

Mogelijke verstorende factoren

De werkgroep acht bias of casemix niet van toepassing bij deze indicator.

Mogelijke ongewenste effecten

De werkgroep verwacht geen ongewenste effecten van de indicator.

Literatuur

Schwartz SR, Cohen SM, Dailey SH, et al. Clinical practice guideline: Hoarseness (Dysphonia). Otolaryngol Head and Neck Surgery 2009;141:S1-S31.

Dejonckere PH, Bradley P, Clemente P, et al. A basic protocol for functional assessment of voice pathology, especially for investigating the efficacy of (phonosurgical) treatments and evaluating new assessment techniques. Guideline elaborated by the Committee on Phoniatrics of the European Laryngological Society (ELS). Eur Arch Otorhinolaryngol 2001;258(2):77-82.

Behandelprotocol voor injectie- augmentatie bij stilstaande larynxhelft [Indicator 2]
Operationalisatie	Is er een behandelprotocol voor patiënten met een stilstaande larynxhelft en een korte levensverwachting waarbij een injectie –augmentatie dient te worden verricht.
Teller	Niet van toepassing.
Noemer	Niet van toepassing.
Type indicator	Structuurindicator.
In- en exclusiecriteria	Niet van toepassing.
Kwaliteitsdomein	Patiëntgerichtheid.
Meetfrequentie	Eens per jaar.
Verslagjaar	Het afgelopen kalenderjaar.
Rapportagefrequentie	Eén keer per verslagjaar.

Toelichting

Achtergrond en variatie in zorg

Deze indicator dient om meer aandacht te besteden aan de impact van stemklachten in de laatste levensfase. Injectie-augmentatie ter verbetering van de glottissluiting is relatief eenvoudig en kan weinig belastend poliklinisch worden uitgevoerd. Hiermee kan een belangrijke winst in kwaliteit van leven worden bereikt: de patiënt kan zich beter verstaanbaar maken, ervaart minder dyspnoe, kan beter ophoesten en heeft eventueel minder last van verslikken. Deze mogelijkheid bij patiënten met een korte levensverwachting is relatief nieuw en de werkgroep denkt dat in veel ziekenhuizen nu nog weinig aandacht hieraan wordt besteed. Hier is dus veel verbetering mogelijk.

Definities

Niet van toepassing.

Registreerbaarheid

De registratielast is laag, omdat slechts de aanwezigheid van een adequaat protocol voor injectie –augmentatie bij patiënten met een stilstaande larynxhelft en een korte levensverwachting hoeft te worden vastgesteld. De werkgroep is van mening dat de tijdsinvestering opweegt tegen de waarde van de indicator.

Mogelijke verstorende factoren

De werkgroep acht bias of casemix niet van toepassing bij deze indicator.

Mogelijke ongewenste effecten

De werkgroep verwacht geen ongewenste effecten van de indicator.

Literatuur

Niet van toepassing.

Behandelprotocol voor VHI -30 vragenlijst zowel voor als na interventie [Indicator 3]
Operationalisatie	De aanwezigheid van de VHI-30 vragenlijst als onderdeel van de standaard anamnese voor patiënten met stemklachten.
Teller	Niet van toepassing.
Noemer	Niet van toepassing.
Type indicator	Structuurindicator.
In- en exclusiecriteria	Niet van toepassing.
Kwaliteitsdomein	Doelmatigheid.
Meetfrequentie	Eenmaal per jaar.
Verslagjaar	Het afgelopen kalenderjaar.
Rapportagefrequentie	Eén keer per verslagjaar.

Toelichting

Achtergrond en variatie in zorg

Zowel bij een eerste consult vanwege stemklachten, als voor het evalueren van de interventie is het van belang de stemklachten te evalueren. Bij mensen met stemklachten zijn er vaak diverse factoren die een rol spelen. Het kan de klank van de stem betreffen, maar ook de invloed van de stem op het dagelijks functioneren (zowel professioneel als privé). Het evalueren van de stemklachten en eventuele interventie moet daarom multidimensioneel zijn. In het protocol van de European Laryngological Society (ELS) is opgenomen dat de subjectieve zelf –evaluatie door patiënten, bijvoorbeeld met een VHI –vragenlijst, één van de onderdelen is die geëvalueerd moet worden (Dejonckere et al., 2001).

De indicator leidt tot vermindering van ongewenste praktijkvariatie en stimuleert het vergelijken van resultaten van interventie.

Definities

Behandelprotocol voor VHI -30 vragenlijst

VHI -30: De VHI is een vragenlijst waarbij de beperking op het dagelijks leven ten gevolge van de heesheid wordt geëvalueerd door de patiënt zelf. De VHI -30 bestaat uit 30 items verdeelt over drie domeinen: functioneel, fysiek en emotioneel met een score van 0-120, waarbij een hogere score staat voor ernstigere beperking.

Registreerbaarheid

De registratielast is laag omdat slechts de aanwezigheid van een adequaat protocol voor de VHI -30 vragenlijst bij patiënten met stemklachten hoeft te worden vastgesteld. De werkgroep is van mening dat de tijdsinvestering opweegt tegen de waarde van de indicator.

Mogelijke verstorende factoren

De werkgroep acht bias of casemix niet van toepassing bij deze indicator.

Mogelijke ongewenste effecten

De werkgroep verwacht geen ongewenste effecten van de indicator.

Literatuur